سرطان روده بزرگ چیست ؟ دلایل ابتلا, علائم و روش های درمان سرطان کلورکتال
سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ که به سرطان کولورکتال نیز معروف است, به عنوان دومین سرطان کشنده و رایج در بین افراد در سراسر جهان شناخته میشود. اما چه چیزی باعث شده تا سرطان روده بزرگ به این شدت خطرناک بوده و شیوع بسیاری نیز داشته باشد. پاسخ این سؤال و سؤالاتی از قبیل زیر, هدف این مقاله از تأمین شو میباشد:
- سرطان روده بزرگ چیست؟
- سرطان روده بزرگ بدخیم و خوشخیم چه تفاوتهایی دارند؟
- علائم سرطان روده پیشرفته یا بدخیم کدام است؟
- آیا سرطان روده بزرگ بدخیم کشنده است؟
- دلایل ابتلا به سرطان روده بزرگ چیست؟
- علائم سرطان روده بزرگ شامل چه مواردی میشود؟
- علائم هشداردهنده سرطان کولورکتال یا روده بزرگ چیست؟
- علائم سرطان روده در افراد مسن چگونه بروز میابد؟
- علائم سرطان روده در زنان چگونه است؟
- درمان سرطان روده بزرگ بدخیم امکانپذیر است؟
- آیا سرطان روده بزرگ قابل درمان است؟
- جدیدترین درمان سرطان روده بزرگ چیست؟
- عوارض بعد از عمل سرطان روده بزرگ چه چیزهایی است؟
- طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ چقدر است؟
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان روده بزرگ به ایجاد سلولهای سرطانی در دیواره روده بزرگ و رشد آنها بهمرورزمان گفته میشود. در حالت کلی روده بزرگ یا کولون در کنار مری, معده و روده کوچک, دستگاه گوارش را تشکیل داده و این مجموعه وظیفه هضم و جذب غذای ورودی را برعهده دارند. آناتومی دستگاه گوارش به این صورت است که در ابتدا مری به عنوان رابطی غذا را به معده میرساند. مواد غذایی پردازششده در معده به روده کوچک, سپس به روده بزرگ منتقلشده و در نهایت مواد دفعی از طریق دهانهای در انتهای روده بزرگ یعنی مقعد از بدن خارج میشود. سرطان کولورکتال در بخش تحتانی دستگاه گوارش یعنی کولون و رکتوم یا همان راست روده شکل میگیرد. علت سرطان روده را میتوان پولیپ های خوشخیمی دانست که به مرور زمان و در صورت درمان نکردن آنها به پولیپ های بدخیم و سرطانی تبدیلشده و سبب بروز سرطان کولورکتال یا روده بزرگ میگردند. پولیپ روده چیست؟ پولیپ در واقع به ضایعات گوشتی ریز در دیواره داخلی روده گفته میشود که شبیه گل کلم بوده و از سلولهای خود دیواره روده شکل میگیرند. همهی پولیپ ها خطرناک نیستند و در واقع بهمرورزمان در صورت باقی ماندن در رودهها بزرگتر شده و تبدیل به سلولهای سرطانی میشوند.
سرطان روده بزرگ بدخیم
یکی از انواع سرطان روده آدنوکارسینوماست که مانند تمامی انواع سرطان روده از دیواره داخلی رودهها شکل میگیرد. در ابتدا این پولیپ های آدنو یا همان تومور مانند به شکلهای کوچکی شکلگرفته و سپس بهتدریج رشد کرده و به شکل سلولهای سرطانی بدخیم درون رودهها جای میگیرند. گفتنی است که اکثر سرطانهای روده از نوع بدخیم هستند. علت این امر نیز در آن است که افراد غربالگری را در دورانی که بدن دچار بیماری شده ولی بی علامت است جدی نمیگیرند. به همین دلیل سرطان و تومورها بدخیم بهمرور رشد کرده و در نهایت کشنده و غیر قابل کنترل میگردند. البته دلیل دیگری نیز وجود دارد تا یک پولیپ در ابتدا خوشخیم به یک تومور سرطانی تبدیل شود و آن خارج نکردن پولیپها از روده است. اگر پولیپ رودهای که از نوع آدنوم است به طور کامل خارج نگردد, پس از درمان نیز دوباره عود کرده و احتمال ابتلای فرد به سرطان روده در آینده وجود خواهد داشت.
آیا سرطان روده بزرگ بدخیم کشنده است؟
طبق آمارها سرطان روده بزرگ یا سرطان کولورکتال از نظر خطرناک و جدی بودن دومین سرطان کشنده در دنیا بوده و همچنین رتبه سوم در بین انواع سرطان از لحاظ میزان رایج بودن در بین افراد سراسر دنیا دارد. غربالگری یکی از بهترین راهکارها برای کاهش میزان مرگ و میر به دلیل این سرطان میباشد. چرا که تشخیص این بیماری در مراحل اولیه آن درمان را به مراتب اثربخش تر کرده و احتمال مرگ یا کاهش طول عمر بیمار را کمتر میکند. آمارها نشان میدهد که غربالگری افراد در تست سرطان روده بهخصوص در افراد بالای ۵۰ سال که در آنها خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است, میزان مرگ و میر بر اثر سرطان کولورکتال را ۴۰ درصد کمتر میکند. پس برای جلوگیری از پیشرفته شدن بیماری حداقل یکبار در سال تست غربالگری سرطان روده را انجام داده و در صورت داشتن سن بالای ۵۰ سال کولونوسکوپی روده را نیز در اولویت برنامههای خود مراقبتی خود قرار دهید.
علائم سرطان روده بزرگ:
- دفع ناکامل و حس عدم تخلیه رودهها
- باریک شدن مدفوع و همچنین تغییر در غلظت و سفتی مدفوع
- خونریزی از مقعد, وجود رد خون روی مدفوع و یا خون مخفی در مدفوع
- درد و نفخ مداوم شکم
- از دست دادن اشتها, کاهش وزن بی دلیل و کمخونی ناشی از کمبود آهن
- اسهال, یبوست و یا ترکیبی تکراری از این دو
- ضعف و خستگی مزمن و حالت تهوع بی دلیل
علائم سرطان روده بزرگ شامل خونریزی از مقعد یا وجود لکه خون روی مدفوع است که باید بسیار جدی گرفته شده و در سریعترین زمان ممکن به مراکز درمانی مراجعه گردد. علائم سرطان روده در افراد مسن و بالای ۵۰ سال بیشتر دیده میشود و در این افراد باید تست غربالگری و کولونوسکوپی برای تشخیص زودهنگام بیماری به طور مرتب انجام گردد. علائم سرطان روده پیشرفته نیز جزو موارد ذکر شده بوده و با این تفاوت که در زمان پیشرفت بیماری, نشانهها با شدت بیشتری بروز مییابند. علائم سرطان روده در زنان و مردان تفاوت زیادی نداشته و تنها تفاوت, در آمار ابتلا به این بیماری است که رایج بودن سرطان روده در بین مردان اندکی بیشتر است.
دلایل ابتلا به سرطان روده بزرگ یا کولورکتال:
پس از شرح و توضیح کامل بیماری سرطان کولورکتال, نوبت به بررسی دلایلی میرسد که یک فرد ممکن است به این نوع از سرطان مبتلا گردد. ژنتیک میتواند در بالابردن احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال تاثیرگذار باشد. اگر فردی در خانواده شما مانند پدر یا مادر, به سرطان روده مبتلاست احتمال اینکه شما نیز با این بیماری درگیر شوید اندکی بالاتر از سایر افراد است. دومین علت افزایش سن و ورود به نیمه دوم زندگی یعنی ۵۰ سالگی است. سرطان روده در افراد ۵۰ سال به بالا شیوع بالاتری دارد تا جوانان. اما یکی از عوامل مهم را میتوان در سبک تغذیه کم فیبر و پرچربی دانست. افرادی که گوشت قرمز چربی حیوانی و کربوهیدراتهای سفید و تصفیهشده را به مراتب بیشتر از میوه و سبزیجات تازه استفاده میکنند, خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را چند برابر در خود تقویت میکنند. دیابت, چاقی و سبک زندگی کم تحرک, داشتن التهاب روده و مصرف الکل و سیگار نیز از سایر دلایل ابتلای افراد به سرطان کولورکتال میباشد.
درمان سرطان روده بزرگ بدخیم:
آیا سرطان روده بزرگ قابلدرمان است؟ در پاسخ به این سؤال میتوان گفت که با غربالگری و تست سرطان روده بزرگ یا سرطان کولورکتال میتوان افراد بیماری که در مراحل اولیه بیماری بوده ولی علائم خاصی ندارند را شناسایی و بسیار آسانتر به درمان و کنترل بیماری در آنها پرداخت؛ چرا که سرطان روده در مراحل اولیه بیماری علائم واضحی نداشته و به صورتی کاملاً نامحسوس در بدن پیشرفت میکند. لذا شناسایی آن طی غربالگری تمام افراد بهخصوص افراد سالم و بدون علامت بهترین روش برای پیشگیری از رشد سلولهای سرطانی است. پس از غربالگری وجود پولیپ درون رودهها تشخیص داده شده و بعد از برداشتن آنها رودهها سریعاً به وضعیت عادی و ایمن از نظر سرطان بازمیگردند. در زمان درمان روده بزرگ میتوانید از وسایل پزشکی مانند کیسه یوروستومی و کیسه ایلئوستومی استفاده کنید.
جدیدترین درمان سرطان روده بزرگ:
جالب است بدانید دانشمندان اخیراً نوعی داروی هوشمند اختراع و کشف کردهاند که به نوعی سلاح برای گلبولهای سفید شباهت دارد. بهوسیله این دارو گلبولهای سفید خون در مرحله اول سلولهای سرطانی را شناسایی کرده و سپس تولید انبوه و رشد آنها را که منجر به پیشرفت سرطان میشود, متوقف میکند. در مرحله بعدی این داروها سلولهای شناسایی شده را تخریب کرده و امکان رشد آنها و بازگشت بیماری را نیز از بین میبرند. البته لازم به ذکر است که این داروها هنوز در مراحل بررسی و تحقیق بیشتر بوده و تا تولید انبوه آنها زمان زیادی لازم است. بااینوجود درمانهای نوینی چون براکی تراپی یا همان قرار دادن اشعه رادیواکتیو برای تخریب سلول سرطانی درون تومور نیز در کشور هم اکنون در حال انجام است. در روشی دیگر از درمان سرطان روده بزرگ ژنی که عامل بقای سلولهای سرطانی است با اشعه های رادیواکتیو و داروها مورد حمله قرار داده میشود تا درصد آسیب به سایر بافتهای بدن کاهش پیدا کند. جراحی و برداشتن پولیپ ها اگر در مراحل اولیه باشد کاملاً مؤثر بوده و بیماری را به طور کامل نابود میکند. در مراحل پیشرفتهتر ممکن است به عمل کولکتومی نیاز باشد و گاهی نیز برای بیمار استوما ایجاد شده و بیمار از این طریق اقدام به دفع مینماید.
عوارض بعد از عمل سرطان روده بزرگ:
مراقبتهای بعد از عمل سرطان روده بزرگ ممکن است برای برخی افراد نگران کننده باشد. اما باید توجه داشت که در صورت تهیه دستورالعمل کامل در این خصوص و برنامهریزی برای ادامه زندگی, این نگرانیها جای خود را به امید خواهند داد. روز خود را با ورزشهای سبکی نظیر ۲۰ دقیقه پیادهروی آغاز کنید. در بلند کردن اشیای سنگین احتیاط کرده و حتیالمقدور تا ۶ هفته پس از جراحی هیچگونه فشاری به بدن خود وارد نکنید. در اکثر موارد فرد پس از هشت هفته قادر است به برنامه عادی زندگی خود پیش از بیماری بازگردد. پس صبور باشید و بهتدریج جلو بروید. برای مدیریت مشکلات دفع شامل بیاختیاری مدفوع, یبوست و باد کردن زیاد روده از پزشک خود راهکارهای اصولی بگیرید.
طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ:
به اعتقاد برخی از پزشکان طول عمر و بقای بیمار مبتلابه سرطان روده به میزان زیادی به تخصص و مهارت جراح بستگی دارد. به میزانی که جراح قادر باشد تمامی تومورها را از درون روده بیمار حذف و نابود کند شانس بیمار برای طولانیتر بودن عمرش بیشتر است. چرا که سرطان روده از رشد انبوه سلولهای کوچک سرطانی در دیوارههای روده شکل میگیرد و حذف این سلولها به طور کامل تأثیر زیادی در زنده ماندن بیمار طولانیتر بیمار پس از عمل و کاهش احتمال عود کردن سرطان دارد.
جمعبندی:
اگر از میان تمامی علائم گفتهشده دو علامت یا بیشتر را دارید, اگر برای یک ماه به یبوست یا اسهال مداوم مبتلا بودهاید, اگر مدفوع خونی یا رد خون روی مدفوع مشاهده کردید, اگر مدفوع بسیار باریک را برای چند روز متوالی شاهد بودید و اگر سن بالای ۵۰ سال دارید, حتماً به پزشک داخلی و گوارش مراجعه کرده و تست غربالگری سرطان روده را انجام دهید. باز هم تاکید میکنیم که کنترل سرطان روده در مراحل اولیه بیماری به مراتب آسانتر بوده و مراقبت از سلامت راحتتر خواهد بود. اما اگر علائم را نادیده بگیرید و یا در پیگیری و انجام تست ها سهل انگاری کنید, عواقب جبران ناپذیری در قبال سلامتی خود را متحمل خواهید شد. در آخر نیز با دنبال کردن سبک زندگی سالم, به دور از استرس و دخانیات, ورزشهای منظم و روزانه و مفید و مقوی غذا خوردن, بدن خود را در مقابل تمام بیماریها ایمن نگهدارید.