آشنایی با انواع دستکش یکبار مصرف و معرفی ۶ مدل از دستکش های پزشکی

انواع دستکش پزشکی و توضیح کاربردهای هر نوع از دستکش یکبار مصرف از مواردی است که در این مقاله از تامین شو به بررسی آن میپردازیم. دستکش یکبار مصرف برای مواقعی که نیاز به انجام کاری بدون دخالت مستقیم دست‌هاست کاربرد دارد. در واقع از دستکش به‌عنوان محافظی در برابر آلودگی و یا آغشته شدن دست‌ها به مواد شیمیایی مضر استفاده می‌شود. در این‌گونه موارد به‌جای شستن مکرر دست‌ها از دستکش یکبار مصرف استفاده می‌شود؛ تا هم از هدررفتن آب جلوگیری شود و هم استریل و بهداشتی بودن دستکش تضمین گردد. دستکش یکبار مصرف انواع مختلفی دارد که بسته به نیاز تهیه‌شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال از دستکش یکبار مصرف نایلونی برای استفاده‌های روزمره و جلوگیری از لمس سطوح و اشیاء آلوده استفاده می‌شود. دستکش لاتکس عموماً برای پختن و سرو غذا در رستوران‌ها و آشپزخانه‌های صنعتی و دستکش معاینه و جراحی نیز همان‌طور که از نام‌هایشان پیداست برای کادر درمان و افرادی از قبیل پزشک, پرستار یا کارکنان آزمایشگاه‌ها طراحی و تولیدشده است. خرید دستکش پزشکی مانند دستکش یکبار مصرف و دستکش لاتکس در دو سال اخیر به دلیل ویروس کرونا و لزوم رعایت پروتکل های بهداشتی رشد زیادی پیدا کرده است و در این میان تولیدکنندگان مختلفی در این حوزه اقدام به تولید دستکش یکبار مصرف نموده‌اند. همین عامل یعنی تقاضای زیاد, منجر به تولید بالای و در نتیجه تنوع قیمت دستکش پزشکی گردید. البته علاوه بر برند تولیدکننده, نوع دستکش یکبار مصرف اعم از دستکش لاتکس, دستکش وینیل و یا دستکش نیتریل نیز روی قیمت دستکش یکبار مصرف تأثیر زیادی دارند.

دستکش لاتکس

دستکش لاتکس چیست؟ دستکش لاتکس نوعی دستکش یکبار مصرف است که از جنس پلاستیک مصنوعی تهیه‌شده و عمده مصرف آن در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است. به دو دلیل: اول اینکه در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها نیاز است تا دستکش‌ها برای جلوگیری از انتشار عفونت و بیماری بین بیماران, پس از یکبار استفاده دور انداخته شود. دوم اینکه به دلیل وجود مواد شیمیایی در برخی داروها و یا آلودگی‌هایی نظیر نمونه‌برداری‌های روزانه از بیماران بستری جهت معاینه, لازم است تا جنس دستکش‌های مورد استفاده کمی ضخیم‌تر و مقاوم‌تر از دستکش‌های نایلونی باشد؛ از این رو دستکش لاتکس بهترین گزینه برای کارهایی است که نیاز به‌دقت لمس بالا در عین مقاومت نسبی در برابر پاره شدن و آسیب دیدن دارند؛ زیرا این دستکش‌ها از خاصیت کشسانی بالایی برخوردار بوده و به کاملاً به دست‌ها فیکس می‌شوند و اختلالی در عملکرد دقیق دست‌ها در کار با اشیاء به وجود نمی‌آورند. لازم به ذکر است که برخی افراد به لاتکس حساسیت داشته و باید از نوعی دیگر از دستکش‌های یکبار مصرف مانند دستکش پزشکی وینیل یا دستکش پزشکی نیتریل استفاده کنند.

دستکش وینیل چیست

دستکش وینیل چیست؟ دستکش وینیل نوعی دستکش یکبار مصرف از جنس پی‌وی‌سی پزشکی یا پلی وینیل کلرید بوده و بهترین گزینه برای افرادی است که به لاتکس آلرژي دارند. دستکش وینیل نسبت به دستکش لاتکس از حالت کشسانی کمتری برخوردار بوده و اغلب به رنگ آبی تولید می‌شود. کشسان نبودن این دستکش‌ها ممکن است پوشیدن آن را کمی سخت کند. به همین دلیل دستکش وینیل را اغلب بزرگ‌تر از سایز عادی دست‌ها تولید می‌کنند تا هم پوشیدن آن آسان‌تر باشد و هم به دست نچسبیده و کار با آن راحت باشد. دستکش وینیل غیر استریل بوده و در نتیجه برای کارهایی مانند جراحی و یا آشپزی مناسب نیست. کاربرد دستکش وینیل مواردی چون نقاشی, مونتاژ و کارهای آزمایشگاهی را شامل شده و بهترین نوع دستکش یکبار مصرف برای مصارف عمومی می‌باشد؛ چراکه در برابر پارگی و نفوذ رطوبت بسیار مقاوم‌تر از دستکش نایلونی است.

بیشتر بخوانید: ضدعفونی کننده دست و سطوح را بیشتر بشناسید

دستکش نیتریل

دستکش نیتریل از نظر ساختار و ظاهری شبیه به دستکش لاتکس بوده و به همان اندازه دارای خاصیت کشسانی است؛ اما از نظر مواد اولیه متفاوت بوده و از مواد مصنوعی ساخته می‌شود. لذا برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند اما نیاز به دستکش یکبار مصرفی با دقت لمس بالا دارند بهترین انتخاب دستکش نیتریل است. چرا که علاوه بر غیر حساسیت‌زا بودن, کاملاً به دست‌ها فیکس شده و دقت و چابکی مورد نیاز برای کارهایی چون جراحی, آشپزی, کارخانه‌های صنعتی و شیمیایی و همچنین کار در محیط‌های آزمایشگاهی را به همراه دارد. دستکش نیتریل در چهار رنگ آبی, مشکی, بنفش و نارنجی در بازار کالای پزشکی موجود است.

دستکش جراحی پودری

دستکش جراحی چیست؟ در عمل جراحی از نوعی خاص از دستکش یکبار مصرف استفاده می‌شود که نام آن دستکش جراحی استریل است. در ساختار دستکش جراحی از نوعی پودر استفاده می‌شود که به‌عنوان عاملی جهت حرکت آسان دستکش روی سطح دست به هنگام پوشیدن کاربرد دارد. پودر موجود در دستکش‌های جراحی پودری معمولاً گیاهی بوده و از نشاسته ذرت تهیه می‌شود تا از ایجاد حساسیت در استفاده‌های چندساعته جلوگیری شود. مقدار پودر به‌کاررفته در دستکش‌های جراحی متغیر بوده و در این خصوص دستکش‌های جراحی به سه نوع دستکش جراحی کم پودر, دستکش جراحی پودری و دستکش جراحی بدون پودر تقسیم‌بندی می‌گردد. در برخی موارد افراد به دلیل داشتن پوستی حساس قادر به استفاده از دستکش جراحی پودری یا کم پودر نیستند؛ که در این شرایط بهتر است از دستکش جراحی بدون پودر استفاده کنند.

دستکش پلاستیکی

دستکش نایلونی یا یکبار مصرف عادی نیز می‌تواند به‌عنوان محافظی برای دست‌ها در برابر آلودگی‌های محیطی عمل کند؛ اما درجه محافظتی و همین‌طور مقاومت آن‌ها در برابر پاره شدن و غیرقابل استفاده بودن بسیار کم است. به عبارتی دستکش‌های نایلونی به‌سادگی و در اثر کوچک‌ترین برخورد با اشیاء تیز پاره شده و راه را برای ورود آلودگی‌ها به سطح دست باز می‌کنند. لذا برای استفاده‌هایی نظیر عدم لمس سطوح آلوده در خارج از منزل مناسب بوده و برای کارهایی نظیر کار با مواد شیمیایی, کار در رستوران‌های صنعتی و همین‌طور مصارف بیمارستانی باید از دستکش‌هایی با ضخامت و مقاومت بالاتر استفاده کرد.

دستکش ارتوپدی

این نوع دستکش ارتوپدی، چند لایه و بسیار ضخیم است، به‌ویژه برای انجام عملیات جراحی ارتوپدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملیات جراحی ارتوپدی معمولاً زمان‌بر بوده و اهمیت بالایی از نظر حفظ استریلیت محیط دارند. ابزارهای جراحی ارتوپدی نیز اغلب جلوگیری از خطرات و حوادث ناخواسته نیازمند دستکش‌های ضخیم هستند. این دستکش‌ها به دلیل سنگینی ابزارهای جراحی ارتوپدی، باید بسیار ضخیم و مقاوم باشند، در عین حال قابلیت حفظ حساسیت و لمسه دقیق جراح را دارا باشند. ویژگی‌های این نوع دستکش های ارتوپدی شامل موارد زیر می‌شوند:

• موجود بودن در سایزهای دقیق و متنوع
• دارای رنگ تیره برای جلوگیری از انعکاس نور و خستگی چشم جراح
• ساخته شده با تکنولوژی خاص جهت راحتی در پوشیدن حتی با دست خیس
• حاوی لایه‌های ضدبرش برای جلوگیری از سوراخ یا پارگی دستکش
• استریل بودن جهت حفظ شرایط بهداشتی
• مقاوم در برابر ویروس‌ها و عفونت‌ها
• ساخته شده از مواد با کیفیت بالا
• عدم ایجاد حساسیت در دست‌های جراح

بیشتر بخوانید: ماسک چیست؟ 

کاربرد انواع دستکش

استفاده از دستکش یکبار مصرف در انواع مختلف موارد جهت حفظ بهداشت و محافظت از افراد به شرح زیر است:

• زمانی که پوست با مواد شیمیایی یا عوامل پوستی تماس دارد.
• هنگامی که پوست با مایعات بدنی مانند خون، استفراغ، ادرار، مدفوع یا مخاط در تماس است.
• رای محافظت از افراد دیگر در مقابل باکتری‌ها یا میکروب‌های حاضر در دست‌های مراقبان پزشکی و کارکنان بهداشت.
• در کار با موادی که ممکن است به پوست دست‌ها آسیب وارد کنند.
• هنگام لمس وسایلی که ممکن است مواد آلوده داشته باشند و به پوست آسیب بزنند.
• در موارد ناشناخته یا تعریف نشده که نیاز به حفاظت دارند.
• برای محافظت در برابر سوختگی، بریدگی، ساییدگی و آسیب‌های مشابه.
•  برای بهداشت عمومی، راحتی یا ترجیح شخصی افراد.

در این موارد، استفاده از دستکش یکبار مصرف به عنوان یک ابزار مؤثر برای کنترل و پیشگیری از انتقال عوامل آلودگی و حفظ بهداشت فردی و عمومی توصیه می‌شود.
 

جمع‌بندی

دستکش‌های یکبار مصرف به‌عنوان سربازانی در خط مقدم محافظت از دست‌ها در برابر دنیای آلودگی و باکتری‌ها عمل می‌کنند. عمر دستکش‌های یکبار مصرف بسیار کوتاه بوده و باید پس از پاره شدن, بعد از حداکثر ۴ ساعت استفاده و یا پس از پایان یک فعالیت و مراجعه به فعالیت بعدی تعویض شده و دور انداخته شوند. هرگز با ضدعفونی کردن و یا شست‌وشو از یک دستکش یکبار مصرف برای بار دوم استفاده نکنید. استفاده از دستکش‌های یکبار مصرف برای چندین ساعت متوالی نیز باعث عرق کردن و ایجاد باکتری‌های مضر شده و خود باعث بیماری‌های پوستی می‌شود. همچنین به یاد داشته باشید که قبل و بعد از استفاده از دستکش‌های یکبار مصرف دست‌های خود را به‌خوبی شست‌وشو داده و خشک کنید. این نکته پایانی را هم فراموش نکنید که استفاده‌ی بی‌رویه از دستکش‌های یکبار مصرف باعث افزایش تولید زباله‌های غیرقابل بازیافت می‌شود. این زباله‌های پلاستیکی تجزیه‌ناپذیر هستند و باعث آسیب زیادی به تمام محیط‌زیست شده و عرصه را برای زندگی سایر حیوانات و موجودات زنده هرروز سخت‌تر از دیروز می‌کنند. به همین دلیل بی‌دلیل و یا در موارد غیرضروری از این کالای یکبار مصرف استفاده نکنید.