اوتیسم چیست؟ علائم واضح اوتیسم و چهره کودکان اوتیسم

پرداختن به این سوالات و یافتن پاسخ برای آن‌ها به این خاطر اهمیت دارد که شناختن اوتیسم می‌تواند در پیشگیری از تولد کودکان مبتلابه آن مفید و مؤثر باشد؛ چراکه این کودکان از همان دوران کودکی تا انتهای عمر خود دچار مشکلات متعددی در ارتباط گرفتن با دنیای بیرون هستند. ازاین‌رو آگاهی بیشتر درباره ماهیت اوتیسم, نشانه‌ها و تمام عواملی که منجر به ابتلای جنین به اوتیسم می‌شود, به درک بهتر و بیشتر این افراد و تشخیص نحوه صحیح رفتار با این گروه کمک زیادی می‌کند. به عبارتی شناخت ما از احساسات و حالات درونی این افراد باعث همدلی بیشتر و اندکی تسکین آن‌ها می‌شود. از سویی دیگر هم, در خانواده‌هایی که کودک مبتلابه اوتیسم دارند, آشنایی تمام اعضای خانواده با ماهیت بیماری و رفتار صحیح با کودک اوتیسمی, کمک زیادی به مراقبت از او و مدیریت بیماری می‌کند. ازاین‌رو مواردی از قبیل شناخت اوتیسم, علائم آن, دلایل ابتلا به اوتیسم و تأثیر آن بر مغز و ذهن فرد, در این مقاله از سایت تامین شو بررسی و توضیح داده می‌شود. پیشاپیش از شما ممنونیم که خواندن این مقاله تا انتها و نشر آن به دیگران را جزو مفیدترین فعالیت‌های امروز خود قرار می‌دهید.

بیماری اوتیسم چیست و چه علائمی دارد

اوتیسم نوعی درخودماندگی است که فرد دچار اختلالات رفتاری-عصبی شده و در برقراری ارتباط با دنیای بیرون دچار مشکل است؛ به عبارتی مغز فرد به شیوه‌ای کاملاً متفاوت از افراد عادی کار می‌کند و این تفاوت, مشکلاتی را برای وی به همراه دارد که همیشگی است. فرد اوتیسمی با اختلالاتی در تعامل اجتماعی، رشد کلامی و مهارت‌های ارتباطی همراه با رفتارهای سخت و تکرارشونده دست‌وپنجه نرم می‌کند. علائم اوتیسم متعدد بوده و اختلالات گوناگونی را برای فرد به همراه دارد که به دلیل همین وسیع بودن, طیف اختلال اوتیسم نام‌گذاری شده است. بر اساس این طیف, اوتیسم می‌تواند از یک محدودیت ساده در زندگی عادی بیمار شروع شده و تا اختلالات متعدد و نیاز به مراقبت‌های اساسی از بیمار در افراد مختلف باشد. کودکان اوتیسمی در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران مشکل داشته و درک احساسات افراد برای آن‌ها غیرممکن است. به همین دلیل دربیان احساس خود در قالب کلمات, حالت صورت و یا هر روش دیگری نیز ناتوان هستند. کودکان مبتلابه اوتیسم در برخورد با برخی صداها, بوها و یا مناظر عادی ممکن است واکنش‌های شدیدی و دردناکی مانند آسیب زدن به خود نشان دهند که برای سایرین تعجب‌آور باشد. باوجود بروز برخی نشانه‌های ابتدایی در ۱۸ تا ۳۶ ماهگی و قابلیت تشخیص اولیه اوتیسم قبل از سه‌سالگی, قبل از ورود کودک به اجتماع و مشاهده تلاش برای برقراری ارتباط با دیگران, اختلال در مهارت‌های اجتماعی قابل تشخیص نیست.

علائم اوتیسم چیست؟

پس از شناسایی ماهیت طیف اختلال اوتیسم ASD (Autism Spectrom Disorder) باید به واضح‌ترین علائم اوتیسم در فرد مبتلابه آنچه کودک و چه بزرگ‌سال پرداخت. در این خصوص فهرست زیر می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. به این دلیل که اگر کودک یا بزرگسالی مواردی از این قبیل را از خود نشان دهد احتمال زیاد به اوتیسم مبتلاست و باید با او رفتار مناسبی داشت. علائم اوتیسم شامل این موارد است:

• کودک علاقه‌ای به اشیاء پیرامون خود با اشاره کردن به آن‌ها و یا ذوق کردن با دیدن وسایل نشان نمی‌دهد.
• کودک خیلی دیر اولین کلمات خود را به زبان می‌آورد و یا اصلاً صحبت نمی‌کند.
• کودک نشانه‌ای از شنیدن صدای شما از خود نشان نمی‌دهد, درحالی‌که آزمون شنوایی سلامت گوش‌های او را گزارش می‌کند.
• در بیان نیازها و یا مشکلات خود در قالب حرکات و یا کلمات دچار مشکل است.
• واکنش‌های غیرعادی و غیرطبیعی در مقابل صداها, بوها و یا مزه‌ها دارد.
• در برقراری ارتباط با خانواده یا هم‌سن‌وسالان خود مشکل داشته و علاقه‌ای به دوست شدن با کسی ندارد.
• از فهم احساس دیگران و همین‌طور نشان دادن احساسات خود عاجز است.
• علاقه‌ای به گوش دادن به صحبت‌های کسی که با او صحبت می‌کند نداشته و به جای آن به سایر صداهای محیط توجه می‌کند.
• علاقه‌ای به نوازش یا در آغوش گرفته شدن نداشته و دوست دارد تنها زمانی که خودش می‌خواهد در آغوش گرفته شود.
• به جای پرداختن به صحبت‌های عادی, به تکرار عبارات یا کلمات طرف مقابل می‌پردازد.
• همواره دوست دارد تنها باشد و یا برعکس ممکن است علاقه‌ی زیادی به فردی داشته و در تلاش برای برقراری ارتباط باشد اما در این فرآیند موفق عمل نکند.

چه عواملی منجر به ابتلای جنین به اوتیسم می‌شود؟

اکثر پزشکان و محققان در این مورد اتفاق‌نظر دارند که بزرگ‌ترین دلیل بروز اختلال اوتیسم در کودک ژنتیک و عوامل ارثی است. اگر خواهر یا برادر مبتلابه اوتیسم در خانواده‌ای وجود داشته باشد احتمال ابتلای جنین و کودک با اوتیسم بالاست. اما علاوه بر ژنتیک مواردی ازاین‌دست نیز در اوتیسم دخیل هستند:

• جنسیت و ابتلای چهار برابری پسران نسبت به دختران
• زایمان زودرس مادر و ناتمام ماندن مراحل رشد جنین و تولد با وزن پایین
• سابقه خانوادگی و وجود فرد مبتلابه اوتیسم در خانواده یا بستگان درجه‌یک
• ابتلا به سایر اختلالات ذهنی چون سندروم رت یا کند بودن رشد مغز در دختران و سندروم ایکس شکننده(اختلال ذهنی ارثی)
• سن بالاتر از ۳۵ یا کمتر از ۲۰ مادر
• فاصله‌ی بسیار کم بارداری با بارداری قبل
• تغذیه نامناسب و فقیر مادر در زمان بارداری
• مشکلات متابولیسمی مانند دیابت یا چاقی و همچنین سابقه عفونت در مادر
• مصرف مشروبات الکلی و یا داروهای ضد تشنج به‌وسیله‌ی مادر

چهره کودکان اوتیسم 

بر اساس مطالعات انجام‌شده، محققان با مقایسه تصاویر کودکان مبتلا به اوتیسم با کودکان دیگر، چندین ویژگی ظاهری را برای چهره کودکان اوتیسم شناسایی کرده‌اند. این ویژگی‌ها شامل داشتن بالای صورت پهن غیرعادی، چشم‌های گشادتر، و صورت میانی کوتاه‌تر (فاصله بین بالای دهان و پایین چشم‌ها که شامل گونه‌ها و بینی می‌شود) است. علاوه بر این، کودکان اوتیسم دارای دهان بازتر و گشادتری هستند و فیلتروم (شیار زیر بینی و بالای لب) بزرگتری نیز دارند.

انواع اوتیسم

اوتیسم افراد مبتلا را به شیوه‌های مختلف درگیر می‌کند و اثرات آن روی هر مغز متفاوت از دیگری است. ازاین‌رو اختلالات طیف اوتیسم مواردی از این قبیل را شامل می‌شود:

• اختلال درخودماندگی: کودکان زیر سه سالی که دچار اختلال در برقراری ارتباط با دنیای بیرون و علاقه‌مند به بازی تخیلی هستند.
• سندروم آسپرگر: نمره هوش بالاتر از متوسط و بدون مشکلات گفتاری, اما همچنان دچار مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
• اختلال اوتیسم آ تیپیک: اختلال در فرآیند رشد و مهارت‌های گفتاری و اجتماعی
• اختلال از بین رفتن دوران کودکی: نرمال بودن دو سال اول زندگی و شروع اختلال از سال سوم با از دست دادن مهارت ارتباطی

علاوه بر قرار داشتن در طیف خاصی از اوتیسم انواع اوتیسم به نسبت شدت بیماری به سه سطح تقسیم‌بندی می‌شود که از سطح یک تا سه بیماری شدت میابد و نیاز به مراقبت‌های بیشتر و حمایت حداکثری دارد.

تأثیر اوتیسم بر مغز مردها چگونه است؟

ازآنجایی‌که درصد ابتلا به اوتیسم در بین جنسیت‌ها ۴ به ۱ در مردان بیشتر است, دانشمندان به بررسی تأثیر اوتیسم بر مغز مذکر پرداخته و به دنبال دلایل این اتفاق هستند. طبق برخی تحقیقات یکی از دلایل این اتفاق تفاوت‌های آناتومیک مغز مردان در مقایسه با زنان است. ازآنجایی‌که مغز مردانه در تحلیل سیستمی قدرت بالاتری دارد و در اوتیسم نیز داده‌ها به‌صورت دسته‌های سازمان‌یافته تحلیل و بررسی می‌شوند, برخی این شباهت و ارتباط دوطرفه را عامل بالاتر بودن ریسک ابتلا به اوتیسم در مردان نسبت به زنان می‌دانند. اما این تئوری نیز مانند تمام تئوری‌های دیگر در دنیای پزشکی نیاز به انجام تست‌های بیشتر و دقیق‌تری دارد.

چهره کودکان اوتیسم

برخی از دانشمندان و محققان معتقدند که ویژگی‌ها و شاخصه‌های ظاهری در صورت کودکان مبتلابه اوتیسم با سایر کودکان متفاوت بوده و این گروه مشخصات چهره خاص و مشابهی دارند. مانند:

• صورت پهن‌تر با چشمان درشت‌تر
• عرض دهان و فاصله بینی و لب بالایی بیشتر
• افزایش فاصله گوشه‌های دهان تا چانه
• چشم‌هایی فاقد احساس

اما درنهایت این فاکتورهای ظاهری تائید قطعی بر وجود اوتیسم در کودکان نیست و باید بررسی‌ها و تست‌های دقیق‌تری انجام شود.

اوتیسم در بزرگ‌ سالی

افراد مبتلابه اوتیسم در بزرگسالی گرچه مقداری بهتر شده و از دنیای اطراف و احساسات خود دریافت بیشتری دارند اما همچنان در برقراری ارتباطات و تعامل اجتماعی دچار مشکل هستند. این افراد قادر به درک احساسات طرف مقابل نبوده و ازاین‌رو در روابط عاطفی خود دچار مشکلات جدی هستند. همچنین عواملی نظیر اضطراب, علایق غیرعادی و غیرمرسوم, ناتوانی در همدلی و اختلال در شروع و حفظ مکالمه از دلایل انگشت ‌شمار بودن تعداد دوستان بزرگ‌سالان مبتلابه اوتیسم است.

اوتیسم در نوجوانی

دوران نوجوانی عموماً سخت‌ترین دوران برای فرد مبتلابه اوتیسم و خانواده اوست. زیرا در این سن علاوه بر عدم تعادل هورمون‌ها در بدن نوجوان و شکل‌گیری شخصیت او اختلالات نیز شدت یافته و مدیریت این‌همه برای هم خود فرد و هم خانواده او سخت می‌شود. به همین دلیل باید نسبت به دریافت کمک‌های سازمانی و دولتی اقدام کرد و برای مدیریت شرایط از تمام روش‌ها و راه‌های ممکن کمک گرفت.

تشخیص اوتیسم در جنین

اگرچه متأسفانه هیچ‌گونه آزمایش پزشکی و تصویربرداری برای تشخیص اوتیسم در جنین وجود ندارد, اما هنوز هم روش‌هایی برای تشخیص اوتیسم در کودک از طریق بررسی نمودار رفتاری او با توجه به استانداردها وجود دارد. تشخیص اولیه اوتیسم در سنین ۱۸ ماهگی و پایین‌تر نیز ممکن است. اما تائید نهایی در ابتلای کودک به اوتیسم در ۲ سالگی و در غربالگری توسط متخصص انجام می‌شود. گزارش‌های والدین از بررسی رفتارهای کودک و یافتن سرنخی از سایر بیماری‌ها و اختلالات قبل از ۳ سالگی از سایر راه‌ها برای تشخیص وجود علائمی از اختلال اوتیسم در کودک است.

جدیدترین درمان اوتیسم

طیف اختلالات اوتیسم درمان ندارد و تا انتهای عمر فرد با او خواهد بود. کودکان و بزرگ‌سالان مبتلابه اوتیسم تا آخرین روز از زندگی خود جهان را متفاوت از سایرین درک و تفسیر می‌کنند. رنگ‌ها, مزه‌ها, بوها و تمام تصاویر از دنیای بیرون برای آن‌ها جور دیگری است. و این قدرت بالا در خیال‌پردازی و تصویرسازی ذهنی از شرایط غیرواقعی مشخصه‌ی اصلی افراد درگیر با اوتیسم است که یکی از دلایل اصلی آن هوش غیرکلامی بالا در این گروه می‌باشد. اما در کل بر اساس نوع اختلالاتی که فرد با آن‌ها درگیر است, روش‌های درمانی مختلفی پیش‌گرفته می‌شود. مانند:
رفتاردرمانی: در این روش مربی رفتارهای کودک را تماماً بررسی کرده و شروع به جمع‌آوری اطلاعات می‌کند. در گام بعدی با تحلیل اطلاعات شروع به آموزش و همراهی با کودک در جهت کاهش رفتارهای منفی و گسترش رفتارهای مثبت می‌کند. در این روش به‌مرورزمان عملکرد فرد مبتلا بهبود پیدا کرده و اطرافیان نیز روش‌های مؤثر در برقراری ارتباط با او را یاد می‌گیرند.
گفتاردرمانی: در این روش فرد در جهت افزایش مهارت در برقراری ارتباط کلامی و زبانی آموزش داده می‌شود. روش‌های برقراری ارتباط کلامی, شروع خودجوش مکالمه, تبادل ایده و اطلاعات, یادگیری زمان و مکان درست برای شروع مکالمه و بیان کلمات از سایر بخش‌ها در گفتاردرمانی بیماران اوتیسم است.
توسعه توانایی‌های فرد با توجه به تفاوت‌های فردی: در این روش کودک به همراه مادرش در یک زمین بازی قرار می‌گیرد تا کودک به میل خود یک بازی را آغاز کرده و آن را هدایت کند. از مزایای این مشارکت در بازی با کودک درزمینه‌ دلخواه او می‌توان به یادگیری ارتباط دوطرفه, صمیمیت و احساسات, کنترل خود و زمین بازی و همچنین ارتباط مفید و مؤثر با محیط اطراف توسط کودک اشاره کرد.
کاردرمانی: مهارت‌هایی همچون لباس پوشیدن, انجام موارد بهداشتی و نظافت شخصی و مهارت‌های حرکتی مشابه در جهت کسب استقلال کودک یا بزرگ‌سال مبتلابه اوتیسم به او آموزش داده می‌شود. برای مثال مراحل پوشیدن شلوار شاید برای هر کودکی کاملاً عادی و ساده باشد. اما برای کودک مبتلابه اوتیسم کار بسیار پیچیده‌ای به نظر می‌آید و باید مرحله به مرحله به او آموزش داده شود.

مراقبت از کودک مبتلابه اوتیسم

• تمام اعضای خانواده و یا بستگان نزدیک باید اطلاعات کافی در شناخت بیماری داشته باشند.
• رفتار صحیح و اصولی در مقابل کودک باید تعیین و اجرا شود.
• با خانواده‌هایی که وضعیتی مشابه شما دارند در ارتباط بوده و از تجربیات مثبت همدیگر استفاده کنید.
• مدت‌زمان مراقبت از کودک باید بین تمام اعضا تقسیم‌شده و کمی از مسئولیت‌های مادر کاسته شود.

کلام آخر

در آخر به یاد داشته باشید که رشد و تعلیم کودک مبتلابه اوتیسم تا بزرگ‌ سالی ممکن است از سخت‌ ترین کارهای دنیا برای باشد. اما چیزی که می‌تواند در این راه بیشترین کمک را به خانواده و والدین فرد داشته باشد, بالا بردن سطح آگاهی از طریق آموزش و پشتیبانی تمام ارگان‌های مربوطه است. همچنین به یاد داشته باشید که مراقبت‌های مادر در زمان بارداری از ورزش منظم  با اسنفاده از انواع توپ جیم بال و تغذیه سالم و اصولی تا رعایت تمام موارد مراقبتی و معاینات در هنگام بارداری و زایمان می‌تواند بخش زیادی از پیشگیری از اوتیسم را تکمیل می‌کند. پس مقاله مربوط به اوتیسم را مطالعه کنید و هم‌زمان با کسب اطلاعات بیشتر به دیگران نیز در مقابل این بیماری آگاهی‌بخش باشید.